Veel (beginnende) schrijvers hebben het over ‘mijn’ uitgever. Daar bedoelen ze dan degene mee die van hun manuscript een boek heeft gemaakt. In verreweg de meeste gevallen is er dan geen sprake van een reguliere uitgeverij, al noemen dergelijke uitgeverijen zichzelf vaak – ten onrechte – wel zo. Enkele voorbeelden van reguliere uitgeverijen zijn: Nijgh en van Ditmar, Querido, De Arbeiderspers, De Geus, De Bezige Bij, Signatuur, Contact, Prometheus, Podium, Nieuw Amsterdam, Lemniscaat, Anthos en Meulenhoff. Kortom: boeken van uitgeverijen die in een gemiddelde boekhandel fysiek als papieren boek in de winkel staan.
De werkwijze van een reguliere uitgeverij is heel anders dan die van uitgeverijen die zich onterecht zo noemen. Hieronder zal ik aangeven wat de kenmerken zijn van een reguliere uitgeverij.
Bij een reguliere uitgever hoeft een schrijver zelf helemaal niets te betalen.
Allereerst wordt er maar 1% van de ingezonden manuscripten uitgegeven. Reguliere uitgeverijen publiceren jaarlijks maar een handjevol boeken. Soms is dat er maar één, in andere gevallen zijn dat er pakweg vijf per jaar. Dat verklaart wel waarom de kans minimaal is dat je boek door een reguliere uitgeverij wordt uitgegeven. Van de honderden, soms wel duizend manuscripten die ze jaarlijks ontvangen worden er dus maar een paar daadwerkelijk geaccepteerd. Het verdienmodel van dergelijke uitgeverijen is alleen maar: de opbrengsten van de verkoop. Alles, maar dan ook alles wordt betaald door de uitgever. De auteur hoeft zelf helemaal niets zelf te betalen van alle kosten die gemaakt worden. Dat betekent in de praktijk: meerdere redactierondes, de opmaak van het binnenwerk en het omslag, de typografie, de foto van de auteur op het achterplat, het persklaar maken, een ISBN aanvragen, een barcode aanvragen, de promotie – denk daarbij aan posters of stands bij boekhandels, posters op het station, flyers ín andere boeken, etc., bezoeken aan internationale boekenbeurzen, opname in brochures, persberichten verzorgen, interviews en signeersessies organiseren, de druk- en distributiekosten en niet te vergeten het honorarium van de schrijver. Het contract tussen schrijver en uitgever komt in de meeste gevallen overeen met het ‘Modelcontract voor de uitgave van een oorspronkelijk Nederlands literair werk’ van de Vereniging van letterkundigen (VvL). Hierin worden de belangrijkste rechten en plichten van zowel uitgever als auteur vastgelegd, zoals de exploitatierechten en het honorarium (in de meeste gevallen 10%).
Al deze dingen bij elkaar kosten al gauw enkele duizenden euro’s. Daarbij komt nog dat maar liefst 42% van de verkoopprijs naar de boekhandel gaat en een aanzienlijk deel naar het Centraal Boekhuis voor inslag, opslag en distributie. De auteur hoeft aan dit alles geen stuiver aan bij te dragen. Nooit. Daarom worden er maar héél weinig boeken geaccepteerd door dergelijke uitgeverijen. Ze gaan immers pas geld verdienen (hooguit 3 à 4 euro per boek) als het verkocht wordt. Dat betekent dat er minimaal 1.000 boeken verkocht moeten worden voordat de uitgever überhaupt uit de kosten is. Pas daarna komt de winst mondjesmaat binnen. Het zal duidelijk zijn dat een reguliere uitgever daarom pas in zee gaat met een auteur als hij verwacht dat er minimaal 2.000 boeken verkocht gaan worden.
Bij een pod-uitgever zijn er altijd kosten die je zelf moet betalen.
Een andere vorm van uitgeverijen, pod-uitgevers of uitgevers die zichzelf ook een ‘echte’ uitgever noemen, werken heel anders. POD staat overigens voor Printing On Demand. Voorbeelden daarvan zijn: Pumbo, Boekscout, Freemusketeers, Mijn bestseller, Boekengilde, Aquazz en LetterRijn. Zelf zullen ze zich niet graag pod-uitgever noemen, maar dat zijn ze wel. Ze printen immers op aanvraag. Vrijwel iedereen kan zijn/haar manuscript daar aanbieden en laten uitgeven als papieren boek of e-boek. Er worden zelden boeken geweigerd. Maar er zijn bij pod-uitgevers altijd zaken die ze zelf moet betalen.
De kosten voor redactie, ISBN, barcode, opmaak en/of drukwerk zijn in de meeste gevallen voor de schrijver zelf.
Je betaalt zogenaamde ‘opstartkosten’.
Je bent verplicht om een minimaal aantal boeken – tegen betaling uiteraard – af te nemen.
Vaak wordt dan gezegd dat dat ‘bij de prijs in’ zit. Je bestelt je boeken en voilá, het wordt gedrukt in een oplage die jij wilt. Je zult zelf je boek moeten aanleveren zoals je het zelf wilt laten drukken. Maar aan alles hangt een prijskaartje. Hoe meer boeken je bestelt, hoe meer je betaalt. Wil je aanvullende diensten als redactie, aansluiting bij CB, opslag of verzending via Bol.com of promotie, het kan allemaal. Maar alles kost geld. Het vervaardigen van je boek, van begin tot eind, is immers het verdienmodel van een pod-uitgever. Zij verdienen aan ieder verkocht boek, als zijn het er maar 10, zonder dat ze daar zelf duizenden euro’s in hebben gestoken. En dus niet – zoals bij reguliere uitgeverijen – gebaseerd op het (noodzakelijk grote) aantal verkochte boeken.
Bij zelf uitgeven in eigen beheer zijn alle uitgaven voor jouw rekening.
Zelf uitgeven is een derde optie. Bij zelf uitgeven komen álle kosten voor je eigen rekening. Dat kun je zo duur maken als je zelf wilt, maar de drukkosten, het ISBN en de barcode zijn in ieder geval kosten die sowieso voor jouw rekening komen. Laat je je manuscript bijvoorbeeld redigeren door een professional (afhankelijk van het aantal woorden een paar honderd euro) of – in verreweg de meeste gevallen – door een proeflezer, of helemaal niet, omdat je als schrijver vindt dat dat niet nodig is? Laat je het opmaken door een professionele DTP’er doen als je vindt dat je boek er professioneel uit moet zien of doe je dat zelf? Je moet in ieder geval zelf een ISBN (pakweg 50 euro) en een barcode (ongeveer 25 euro) aanvragen. Wil je een aansluiting bij het Centraal Boekhuis (enkele honderden euro’s), of meld je je boek aan bij bijvoorbeeld Bol.com? Je boek aan de man brengen bij boekhandelaren zal vrijwel onmogelijk zijn, hooguit in je eigen boekhandel of via bekenden in die wereld. Zij kopen in principe alleen in bij uitgeverijen waar ze zakelijke overeenkomsten mee hebben, en niet bij particulieren. De meeste boeken worden daarom in dat geval vaak alleen maar gekocht door vrienden, familie, collega’s of andere mensen binnen je eigen netwerk. Maar, de opbrengsten van de verkoop zijn voor jou alleen. Natuurlijk is dat prima als je als je boek uitgeeft omdat je dat leuk vindt, maar een bekend schrijver zul je niet worden. En daar is natuurlijk helemaal niks mis mee. Het is fantastisch om je eigen boek in handen te hebben. Dát is immers het plezier, de uitdaging en de voldoening van de meeste schrijvers. Daar doe je het voor. In Nederland zijn er overigens meer dan 10.000 (beginnende) schrijvers die zich voornemen om een boek te gaan schrijven. Zij doen dat vrijwel zonder uitzondering via een pod-uitgever of in eigen beheer.
Het zal duidelijk zijn dat de inbreng van professionals een toegevoegde waarde heeft voor het eindresultaat. Je mag ervan uitgaan dat je boek er alleen maar mooier en beter van wordt. Maar ook dat is een eigen keuze.